W tej części znajdziesz informacje na temat różnych form oceniania, z jakimi możesz zetknąć się podczas studiów. Znajdują się tu także praktyczne podpowiedzi, jak przygotować się do zaliczeń i jak najlepiej skorzystać z informacji, jakich dostarczają oceny.

Wstęp

Wystąpienia przed grupą były na początku naprawdę bardzo trudne, ale stopniowo stawały się łatwiejsze. Student z Finlandii

Ocenianie jest środkiem, który służy wielu celom: dzięki niemu prowadzący zajęcia mogą zmierzyć Twoje postępy w nauce; ocena dostarcza Ci informacji zwrotnych; pozytywne oceny umożliwiają Ci przejście do następnego etapu nauki. Podczas studiów spotkasz się z różnymi formami oceniania. Są to egzaminy, oceny zaliczeniowe na zakończenie zajęć  i oceny cząstkowe, wystawiane w trakcie zajęć. Konkretne porady dotyczące egzaminów znajdziesz w artykule Jak radzić sobie z egzaminami? W tym artykule skupimy się na ocenianiu w trakcie zajęć i ocenach zaliczeniowych.

Ocenianie w trakcie zajęć

Ocenianie w trakcie zajęć może mieć różną formę. Czasami dotyczy wykonywanych przez Ciebie prac (np. prezentacji), sprawdzianów obejmujących część materiału, wejściówek lub aktywności podczas zajęć (np. udziału w dyskusji podczas seminarium, wykonania zadań na ćwiczeniach). Czasami zaliczenie krótkiego sprawdzianu na początku zajęć (tzw. wejściówki) jest niezbędne, żeby móc dalej uczestniczyć w tych zajęciach. Może być również tak, że w trakcie semestru w ramach zajęć z danego przedmiotu przeprowadzanych jest kilka sprawdzianów (kolokwiów), których zaliczenie (lub uzyskanie określonej liczby punktów ze wszystkich sprawdzianów łącznie) jest niezbędne, by móc ostatecznie zaliczyć te zajęcia. W trakcie niektórych zajęć trzeba z kolei wykonać wiele krótkich prac (np. streszczeń zadanych lektur), aby móc przystąpić do zaliczenia. Bardzo ważne jest wówczas, żeby pracować systematycznie, bo jeśli te niewielkie prace zostawisz na koniec semestru, możesz mieć problemy ze zdążeniem ze wszystkim na czas. 

Inną formą oceniania Twojej pracy są np. informacje zwrotne otrzymywane od prowadzącego lub innych studentów. Podczas niektórych zajęć prezentuje się swoje postępy w przygotowywaniu pracy zaliczeniowej, a prowadzący i studenci mogą wyrazić swoje opinie. Mogą to być także komentarze na blogu grupowym, albo przekazane Ci przez prowadzącego uwagi pisemne na pierwszej wersji pracy zaliczeniowej, którą przygotowujesz.

Oceny zaliczeniowe

Są to oceny wystawiane z reguły na koniec zajęć. Może to być ocena końcowego eseju lub rozprawy, portfolio pracy, końcowej prezentacji, dużego końcowego sprawdzianu lub egzaminu.

Aby mieć pewność, że każdy będzie oceniany sprawiedliwie, Twoi wykładowcy będą stosować określone kryteria oceny. Informację o tym, jakie są te kryteria, możesz znaleźć w sylabusie zajęć.

Efekty uczenia się określają, co powinieneś /powinnaś wiedzieć i umieć po zakończeniu zajęć. Oto przykład efektów uczenia się: “Wykorzystuje umiejętności organizacyjne, które ułatwiają efektywne samodzielne studiowanie i pracę zespołową”.

Kryteria oceniania wskazują, w jaki sposób prowadzący zmierzy efekty Twojej pracy w odniesieniu do określonych efektów uczenia się. Przykładem kryteriów oceniania może być: “Umiejętność jasnego i spójnego komunikowania się z wykorzystaniem środków wizualnych i słownych”.

Co to dla mnie znaczy?

Wielu studentów uważa, że ocenianie jest stresujące, ale powinieneś/powinnaś pamiętać, że oceny umożliwiają otrzymanie informacji zwrotnej, która pozwoli Ci się rozwijać, doskonalić swoją pracę i robić postępy.

To było trudne – oddać zadania na czas i zaprezentować swoją pracę przed innymi. Uczeń z Finlandii

Wielu studentów ze spektrum autyzmu mówiło nam, że jednym z głównych wyzwań związanych z egzaminami jest zorganizowanie czasu na powtórkę materiału – rozłożenie na mniejsze części i uczenie się przez dłuższy czas. Również zdenerwowanie może przeszkadzać podczas zdawania egzaminu, zwłaszcza gdy w pomieszczeniu słychać rozpraszające dźwięki. Przeczytaj nasz artykuł o tym, jak zdawać egzaminy.

W trakcie zajęć wyzwania mogą być podobne – jak zorganizować swój czas, żeby na koniec nie trzeba było się spieszyć z dotrzymaniem terminu. Ważne jest również, żeby wiedzieć, kiedy zakończyć pracę nad zadaniem, które będzie oceniane: kluczowe jest więc regularne otrzymywanie informacji zwrotnych od prowadzącego na temat Twoich postępów w czasie trwania zajęć (np. oddawanie części pracy do sprawdzenia, jeżeli prowadzący to akceptuje). Zazwyczaj prowadzący oczekują, że będziesz konsultował/a z nimi swoje wątpliwości i przedstawiał/a kolejne etapy swojej pracy. Skorzystaj z możliwości otrzymania informacji zwrotnych, pomoże Ci to w przygotowaniu ostatecznej wersji pracy zaliczeniowej.

Informacje zwrotne pochodzą z różnych źródeł i dostarczają wiedzy o tym, jak możesz poprawić swoją pracę. Informacje te mogą być czasami bardziej krytyczne niż się spodziewasz, ale nauka reagowania na informacje zwrotne jest ważną umiejętnością wszystkich studentów.

Zastanów się, czy informacja zwrotna pochodzi z kompetentnego źródła – na przykład, informacja zwrotna od specjalisty w danej dziedzinie jest znacznie bardziej wiarygodna i przydatna niż opinie rodziny i przyjaciół, a nawet innego prowadzącego, który specjalizuje się w czymś innym. Prowadzący często udzielają wskazówek, które mają pomóc Ci w osiągnięciu efektów uczenia się w ramach zajęć.

Wszystkie informacje zwrotne to element aktywnego dialogu między Tobą a prowadzącym, który umożliwia Ci dokonanie zmian i nie powielanie tych samych błędów w Twojej przyszłej pracy.

Potrzebowałem pomocy, żeby zorganizować swoją pracę przy pisaniu dużego eseju badawczego. Student z Wielkiej Brytanii

Specjalne dostosowania

Jeśli masz problemy z zaliczeniami i już powiedziałeś/powiedziałaś na uczelni, że jesteś w spektrum autyzmu, powinieneś/powinnaś porozmawiać z pracownikiem BON. Może on zasugerować wprowadzenie odpowiednich dostosowań, aby umożliwić Ci zdawanie egzaminów lub uzyskiwanie zaliczeń. Na przykład, dostosowaniem może być przeprowadzenie prezentacji wideo zamiast prezentacji osobistej lub pokazanie pracy prowadzącemu na osobności, a nie przed grupą. Dowiedz się więcej o tym, jak otrzymać odpowiednie dostosowania i jak współpracować z prowadzącymi, żeby znaleźć najbardziej odpowiedni sposób oceny Twoich postępów.

Praktyczne wskazówki

Zapoznaj się z “Efektami uczenia się” i “Kryteriami oceniania” w sylabusie kursu. Znajomość tych informacji pozwoli Ci skupić się na konkretnych celach i pracą nad ich osiągnięciem.

Pracuj nad możliwościami uzyskania informacji zwrotnej, abyś mógł/mogła stale się doskonalić. Oto jak to zrobić:

• Udostępnij swoją pracę prowadzącym i kolegom z grupy; nie unikaj oceny ze strony innych.
• Jeśli trudno Ci poprosić o informację zwrotną, zastanów się, w jaki sposób możesz ją otrzymać w sposób pośredni – może przez e-mail? A może przez media społecznościowe, jeżeli prowadzący lub studenci z Twojej grupy także z nich korzystają.
• Staraj się przyjmować informacje zwrotne w sposób profesjonalny i nie traktuj ich jako osobistej zniewagi.
• Podobnie, jeśli udzielasz informacji zwrotnej, pamiętaj, żeby dotyczyła ona wykonanej pracy, a nie była krytyką jej autora.

Upewnij się, że znasz terminy wykonywania zadań, oddawania prac i zaliczeń podczas zajęć oraz na ich zakończenie.

• Użyj kalendarza (np. Google Calendar), żeby przypomniał Ci o złożeniu pracy kilka dni przed terminem, abyś miał/a czas na przygotowanie wszystkiego.
• Zapewnij sobie wystarczająco dużo czasu na dotarcie do miejsca, w którym musisz oddać swoją pracę; zawsze weź pod uwagę działanie transportu publicznego, korki itp.
• Jeśli Twoja praca zaliczeniowa ma zostać wydrukowana, upewnij się, że masz wystarczająco dużo czasu na wypadek, gdyby wystąpiły problemy techniczne z drukarką.
• Podobnie, jeśli pokazujesz prezentację, upewnij się, że projektor działa, a Twoja prezentacja jest zrobiona w odpowiednim formacie.

Weź także pod uwagę wszelkie informacje zwrotne i skorzystaj z możliwości omówienia otrzymanych uwag. Wielu prowadzących po udzieleniu informacji zwrotnej proponuje rozmowę, podczas której można omówić wszelkie wątpliwości i poprosić o radę, jak pracować dalej.

Pytania do przemyślenia

1. Jaka jest różnica między ocenianiem w trakcie zajęć a oceną na koniec?
2. Jak mogę zachęcić innych do wyrażenia opinii na temat mojej pracy?
3. Jak mogę wykorzystać informacje zwrotne w trakcie zajęć i oceny na ich zakończenie w celu poprawy swojej pracy w przyszłości?
4. Gdzie znajdę szczegółowe informacje dotyczące tego, jak będzie mnie oceniał prowadzący?
5. Jakie są terminy wystawiania ocen?
6. Gdzie i kiedy muszę oddać swoją pracę?
7. Jak powinna wyglądać moja praca zaliczeniowa?
8. Z kim mogę porozmawiać o informacji zwrotnej, którą dostałem/dostałam?
9. Czy jeśli chcę porozmawiać z prowadzącym o swojej pracy, to muszę specjalnie zarezerwować termin spotkania (np. napisać w tej sprawie e-mail, zadzwonić podczas dyżuru lub zapytać prowadzącego po zajęciach)?

O autorze

Artykuł w wersji oryginalnej został przygotowany przez Jackie Hagan, koordynatorki ds. wspierania nauki na Uniwersytecie Sztuk Pięknych w Rochester.

Wersja polska: prof. Ewa Pisula, Uniwersytet Warszawski

Jak oceniasz ten artykuł?

Podziel się swoją opinią i pomóż nam udoskonalić ten poradnik.

Wypełnij krótką ankietę, klikając w ten link.