W tej części znajdziesz informacje, jak radzić sobie z egzaminami. Dowiesz się, czego możesz się spodziewać, jak przygotować się do egzaminów oraz poznasz wskazówki praktyczne, które pomogą Ci osiągać dobre wyniki.

Wstęp

Masz już doświadczenie ze zdawaniem egzaminów w szkole średniej. 

Wiesz, że mogą one mieć różną formę. Są np. egzaminy pisemne i ustne, testowe lub polegające na napisaniu eseju. 

Zazwyczaj egzaminy odbywają się na uniwersytecie, rzadziej są testami do wykonania w domu. 

Najczęściej mają postać zestawu pytań, na które musisz odpowiedzieć i służą do sprawdzenia Twojej wiedzy z danego przedmiotu. 

Egzaminy odbywają się w określonym czasie i często w kontrolowanym miejscu, w obecności egzaminatora lub osób pilnujących. O tym, kiedy i gdzie odbędą się egzaminy decydują i informują wykładowcy prowadzący zajęcia lub dziekanat. 

Egzaminy odbywają się często w kilku salach naraz. Wówczas miejsce, w którym będziesz zdawał/a egzamin zależy np. od litery, na jaką zaczyna się Twoje nazwisko. Przy wejściu do sali często trzeba pokazać dowód tożsamości i podpisać się na liście. Być może zostaniesz poproszony/poproszona o pozostawienie swoich rzeczy (plecaka, torby) w wyznaczonym miejscu w sali. Często niedozwolone jest korzystanie w czasie egzaminu z telefonu, warto więc mieć zegarek, żeby móc sprawdzić godzinę.  Prowadzący co jakiś czas mówi, ile czasu zostało do końca egzaminu. Jeżeli chciałbyś/chciałabyś o coś zapytać prowadzącego, zasygnalizuj to podniesieniem ręki. 

Pamiętaj też o tym, że podczas egzaminu powinieneś/powinnaś pracować samodzielnie, a rozmowy z innymi studentami i ściąganie są zakazane. Nieprzestrzeganie tych zasad może skończyć się niezdaniem egzaminu, a ściąganie nawet postępowaniem dyscyplinarnym i wydaleniem z uczelni.

Egzaminy są tylko jednym z elementów oceny podczas kursu. Będziesz również oceniany/oceniana za pracę podczas kursu (np. aktywny udział w dyskusji, prezentację referatu, przygotowanie pracy pisemnej czy wykonanie ćwiczeń lub zadań).

Egzaminy sprawiały, że naprawdę zupełnie się załamywałem. Odwracałem arkusz egzaminacyjny i miałem pustkę w głowie. Teraz zdałem sobie sprawę, że stres nie pomaga i znacznie lepiej radzę sobie na egzaminach. Student biologii

Niektóre zajęcia uniwersyteckie (np. na studiach doktoranckich, praktyki zawodowe lub zajęcia laboratoryjne) nie kończą się egzaminami, a ocena przeprowadzana jest np. w ramach praktyk, ćwiczeń albo zajęć w terenie. 

Na większości kierunków studiów możesz spodziewać się egzaminów przynajmniej dwa razy w roku: w lutym i lipcu. 

Zazwyczaj do egzaminu możesz podejść dwukrotnie – jeśli nie powiedzie Ci się za pierwszym razem, możesz zdawać egzamin poprawkowy. W przypadku niektórych przedmiotów możesz zdawać egzamin w terminie zerowym (tzw. zerówka), tj. zanim zacznie się sesja. Termin zerowy nie jest obowiązkowy, ale jeśli się na niego zdecydujesz, będziesz miał/a mniej egzaminów w czasie sesji. Czasami “zerówka” jest dodatkowym terminem, tj. jeśli nie zdasz wtedy egzaminu, masz jeszcze termin podstawowy i  poprawkowy. 

Co to dla mnie znaczy?

Wielu studentów zgłasza, że egzaminy są stresujące, szczególnie jeśli chodzi o to, jak się do nich przygotować i czego się spodziewać. 

W ramach zajęć możesz być oceniany/oceniana w różny sposób i przy użyciu różnych metod. Jeżeli jednak dane zajęcia kończą się egzaminem, musisz ten egzamin zdać, aby przejść na kolejny semestr lub rok studiów. Czasami wykładowcy biorą pod uwagę bardzo dobrą pracę studenta podczas całych zajęć (tj. wysokie oceny za prace pisemne, bardzo dobrze zaliczone sprawdziany, aktywny udział w zajęciach, przygotowanie prezentacji) i na tej podstawie wystawiają końcową ocenę, zwalniając z egzaminu lub jego części. Jeśli taka możliwość istnieje, to zazwyczaj informacje na jej temat możesz znaleźć w sylabusie kursu, gdzie podane są zasady zaliczania.   

Dla studentów ze spektrum autyzmu jednym z wyzwań jest zaplanowanie powtórek i nie przeciążanie się czytaniem wszystkiego, co zostało zadane.

Czuję, że muszę przeczytać absolutnie wszystko, co znajduje się na liście lektur, nawet jeśli trwa to wieki. Trudno mi po prostu tylko przejrzeć niektóre zagadnienia. Student inżynierii

Wielu studentów ze spektrum autyzmu zgłasza, że odczuwają duży niepokój podczas sesji egzaminacyjnej, zwłaszcza jeśli chodzi o kwestie praktyczne, np. to, gdzie odbywa się egzamin.

Pomocne może być odwiedzenie sal egzaminacyjnych przed egzaminem, aby upewnić się, że wiesz, dokąd pójść. Najlepiej zrobić to np. w przerwie między zajęciami, zanim studenci z kolejnej grupy wejdą do sali. Przed zajęciami i po ich zakończeniu w danym dniu sale są najczęściej zamknięte.

Zobacz więcej informacji na ten temat w części “Wskazówki” poniżej.

Praktyczne wskazówki

Wskazówki te są zestawem rad, więc możesz wybrać te, które są najbardziej pomocne dla Ciebie.

Przed egzaminem

• Wielu studentów ze spektrum autyzmu ma trudności z zaplanowaniem powtarzania materiału i robieniem regularnych przerw podczas powtórek. Pomocne może być ustawienie zegara lub timera, żeby mieć pewność, że na powtórkę danego tematu przeznaczysz określony czas, a następnie zajmiesz się kolejnym tematem.
• Wielu studentów uważa, że trening uważności i medytacja lub techniki oddechowe pomagają im zrelaksować się przed egzaminem. 
• Jeśli to możliwe, odwiedź wcześniej sale, w których będą się odbywały Twoje egzaminy. Będziesz mógł/mogła przećwiczyć drogę do sali i dowiesz się o możliwych utrudnieniach. W ramach Twoich specjalnych dostosowań egzaminacyjnych może będzie możliwe zapewnienie Ci miejsca przy konkretnym stole (np. w pobliżu wejścia do sali).
• Aby jak najskuteczniej powtórzyć materiał, warto zastosować różne sposoby. Możesz wykorzystać nagrania, sporządzić mapę myśli i notatki, które możesz umieścić w widocznym miejscu.
• Odpocznij jak najlepiej umiesz, zalecamy 6-8 godzin odpoczynku w nocy. Nawet jeśli nie możesz spać, to daj swojemu ciału szansę na odpoczynek i upewnij się, że możesz zrelaksować się przed pójściem spać.
• Staraj się zjeść co najmniej jeden wartościowy posiłek dziennie, zawierający warzywa i białko, i upewnij się, że jesteś odpowiednio nawodniony/nawodniona. Chociaż niektóre osoby uważają kofeinę za przydatną w krótkiej perspektywie czasowej jako środek pobudzający, to nie zawsze jest ona pomocna dla tych, którzy są podatni na odczuwanie niepokoju.
  
• Staraj się codziennie ćwiczyć, ponieważ pomoże Ci to rozluźnić napięte mięśnie, zmniejszyć poziom adrenaliny i poprawić krążenie.

Podczas egzaminu

•  Jeśli poczujesz niepokój, gdy wejdziesz do sali egzaminacyjnej, wykonaj ćwiczenia oddechowe, żeby się uspokoić.
•  Upewnij się, że siedzisz wygodnie. Postaw stopy mocno na ziemi i rozluźnij ramiona.
•  Poczekaj kilka sekund zanim odwrócisz arkusz egzaminacyjny, żeby początkowe uczucie lęku zmalało.
•  Zaplanuj swoje odpowiedzi, żeby zapewnić sobie odpowiedni czas na każde pytanie. Zanim zaczniesz pisać, przejrzyj arkusz egzaminacyjny i sprawdź, na ile pytań musisz odpowiedzieć. Następnie możesz ustalić, ile masz czasu na jedno pytanie, dzieląc liczbę minut przez liczbę pytań.
•  Wielu studentów ze spektrum autyzmu zgłasza, że łatwo rozpraszają ich bodźce zmysłowe, co podczas egzaminu może stanowić szczególny problem. Warto o tym porozmawiać z wykładowcą, prodziekanem ds studenckich albo pracownikiem BON, ponieważ może istnieć możliwość zorganizowania Twojego egzaminu w osobnym pomieszczeniu, aby uniknąć rozpraszania uwagi.
•  Dbaj o to, żeby być nawodnionym/nawodnioną przez cały czas trwania egzaminu: pij dużo wody, rób krótkie przerwy na koniec każdego pytania.
• Nie staraj się być perfekcyjny – sprawdzaj pisownię i interpunkcję i w razie potrzeby korzystaj ze źródeł (np. słownika, jeśli jest to dozwolone), ale pamiętaj, że nie oczekuje się od Ciebie takiego samego poziomu pisania, jaki byłbyś w stanie osiągnąć podczas zajęć.
•  Jeśli czujesz się źle podczas egzaminu, powiadom osobę prowadzącą egzamin i zapytaj, czy możesz na chwilę opuścić salę. Aby się uspokoić, czasem wystarczy wziąć kilka głębokich oddechów i napić się wody.

Po egzaminie

•  Zastanów się, co poszło dobrze, a co gorzej. Wykorzystaj tę wiedzę, żeby dowiedzieć się, jak przygotować się do następnego egzaminu.
•  Nie bądź zbyt samokrytyczny/samokrytyczna, jeśli uważasz, że nie wypadłeś/wypadłaś dobrze. Pamiętaj, że egzaminy są stresujące i często po ich zakończeniu masz wątpliwości co do tego, jak wypadłeś/wypadłaś.
•  Niezależnie od wyniku, pogratuluj sobie przystąpienia do egzaminu i całej swojej ciężkiej pracy!

Dodatkowe informacje i linki

Przeczytaj dalej, aby dowiedzieć się, w jaki sposób ubieganie się o specjalne dostosowania egzaminacyjne może Ci pomóc w osiągnięciu najlepszych wyników w egzaminie.

Ubieganie się o specjalne dostosowania egzaminacyjne

Jeśli uważasz, że Twój autyzm wpływa na Twoją zdolność do zdawania egzaminów, możesz ubiegać się o specjalne dostosowania egzaminacyjne. Konieczne będzie wypełnienie wniosku w BON oraz dostarczenie dokumentacji medycznej potwierdzające diagnozę autyzmu. Pracownik BON w oparciu o Twoją dokumentację oraz prośbę o określone dostosowania, wyda następnie opinię na temat tego, jakie zmiany (dostosowania) są konieczne. 

Typowe dostosowania to dodatkowy czas, przerwy na odpoczynek, korzystanie z komputera oraz możliwość zdawania egzaminu w osobnym pomieszczeniu. W indywidualnych przypadkach rozważone mogą być inne zmiany, bardziej dostosowane do Twoich indywidualnych potrzeb. Po uzgodnieniu specjalnych dostosowań egzaminacyjnych otrzymasz list potwierdzający je i dostosowania zostaną wprowadzone w życie na czas trwania kursu.

Przesunięcie terminu

Jeśli z powodów związanych ze zdrowiem fizycznym lub psychicznym nie czujesz się na siłach, żeby przystąpić do egzaminu, możesz ubiegać się o zdawanie go w innym terminie. Powinieneś/powinnaś jednak przedstawić w dziekanacie zwolnienie lekarskie.  

Dostępne opcje zależą od trybu, w jakim studiujesz, ale być może będziesz mógł/mogła przystąpić do egzaminu w późniejszej sesji (we wrześniu lub marcu). Ogólna rada jest taka, że jeśli nie czujesz się na siłach, żeby przystąpić do egzaminu, to lepiej do niego nie przystępuj i uzyskaj zwolnienie. Jeśli będziesz zdawał/a egzamin, a Twój stan zdrowia wpłynie na wynik, to trudniej Ci będzie otrzymać dodatkowy termin. Przesunięcie terminu egzaminu wymaga jednak zwolnienia lekarskiego. Aby uzyskać więcej informacji na temat przesunięcia egzaminu, porozmawiaj o tym w swoim dziekanacie lub BON.

O autorze

Wersja oryginalna: Lucy Balaam, doradca ds. niepełnosprawności (spektrum autyzmu), University College London

Wersja polska: prof. Ewa Pisula, Uniwersytet Warszawski

Jak oceniasz ten artykuł?

Podziel się swoją opinią i pomóż nam udoskonalić ten poradnik.

Wypełnij krótką ankietę, klikając w ten link.