Podczas zajęć laboratoryjnych Twoim zadaniem może być wykonywanie eksperymentów i praktyczne stosowanie wiedzy zdobytej podczas wykładów, seminariów i ćwiczeń. Zajęcia laboratoryjne, o których piszemy w tym artykule, są spotykane na wydziałach takich jak np. Wydział Biologii, Chemii czy Fizyki.

Ten artykuł odpowie na pytanie, czego się spodziewać po zajęciach laboratoryjnych i jak się do nich przygotować.

Wstęp

Czym są zajęcia laboratoryjne?

Zajęcia laboratoryjne to spotkania w małych grupach, prowadzone w  specjalnych salach, tzw. salach laboratoryjnych w ramach pracowni ćwiczeniowych lub dyplomowych. Podczas zajęć laboratoryjnych studenci wykonują ćwiczenia praktyczne z użyciem specjalistycznego sprzętu, odczynników i obiektów badawczych, np. organizmów (bakterii, grzybów, roślin, a nawet martwych zwierząt). Zadania dotyczą tematów poruszanych na wykładach i podczas ćwiczeń.

Co jest najważniejsze?

W salach laboratoryjnych możesz czuć się niekomfortowo ze względu na nienaturalne światło, szum sprzętu (np. wyciągów) i ciągłe rozmowy między studentami, które są konieczne, by współpracować. Dodatkowo, w pracowniach chemicznych lub biologicznych zapach odczynników, substancji lub obiektów badawczych bywa nieprzyjemny lub intensywny. Dlatego też w przypadku zajęć laboratoryjnych zawsze jeszcze przed pierwszymi zajęciami powiedz kierownikowi pracowni, że jesteś w spektrum autyzmu i o trudnościach, których możesz doświadczać w związku z tym. Dzięki temu prowadzący będzie mógł wypracować razem z Tobą najlepsze formy wspierania Ciebie podczas zajęć (np. możliwość wyjścia na częstsze przerwy, czy znalezienia jak najbardziej odpowiedniego miejsca do przeprowadzenia zajęć). Jeśli czujesz, że sytuacja na danych zajęciach jest dla Ciebie trudna lub czujesz się gorzej, od razu poinformuj swojego prowadzącego.  

Kto co robi?

Przed przystąpieniem do zajęć laboratoryjnych na I roku, w ramach tzw. szkolenia BHP omówione zostaną ogólne zasady bezpieczeństwa panujące w budynkach Uniwersytetu. Także na zajęciach, prowadzący omówi szczegółowe zasady bezpieczeństwa dotyczące konkretnego laboratorium. Słuchaj ich uważnie i stosuj się do nich. Regulaminy laboratoriów są dostępne zawsze podczas zajęć, jeśli czegoś nie pamiętasz, zapytaj prowadzącego lub kolegów, gdzie znajduje się regulamin, by móc go przeczytać. Często regulaminy są wywieszone na stałe w widocznym miejscu w pracowni.

Twoje zajęcia laboratoryjne mogą wymagać od Ciebie posiadania sprzętu ochronnego, który często będziesz musiał zakupić sam/a – i przynosić na każde tego typu zajęcia. Taki sprzęt to mogą być na przykład okulary ochronne, fartuch ochronny lub rękawiczki. Jeśli regulamin przewiduje zakładanie sprzętu ochronnego, pamiętaj, że jest tak ze względu na Twoje bezpieczeństwo. Zawsze stosuj się do zasad regulaminu i poleceń prowadzącego.

Niektórzy prowadzący stosują tzw. wejściówki, czyli krótkie sprawdziany, podczas których sprawdzają Twoją wiedzę z treści, które obejmuje dane ćwiczenie. Aby przygotować się do wejściówki, przygotuj się z polecanych przez prowadzących materiałów. Może to być skrypt do laboratorium/pracowni studenckiej. Powtórz materiał z wykładów i ćwiczeń i upewnij się, że dobrze go rozumiesz. W razie potrzeby skonsultuj się z wykładowcą lub osobą prowadzącą ćwiczenia. Pamiętaj, że niezaliczenie wejściówki może skutkować niewpuszczeniem do pracowni. Wówczas nie będziesz mógł/mogła uczestniczyć w zajęciach w laboratorium danego dnia. Dlatego pamiętaj, by dokładnie powtórzyć materiał, który obejmuje dane ćwiczenie i być przygotowanym.

Prowadzący na każdych zajęciach omawia treść zadania, które powinieneś/powinnaś wykonać. Podczas zajęć laboratoryjnych najczęściej będziesz współpracował/a z kimś w parze lub grupie, by wykonać zadanie. Prowadzący najczęściej nadzoruje tę pracę i odpowiada na pytania studentów.

Rolą prowadzącego nie jest zrobienie zadań czy wykonanie pomiarów za studentów, ale pomoc w samodzielnym ich rozwiązaniu.

Niektórzy prowadzący stosują także tzw. wyjściówki, czyli krótkie sprawdziany podobne do wejściówek opisanych wyżej, ale odbywające się na koniec zajęć. Jeśli prowadzący je stosuje, oznacza to, że zaliczenie wyjściówki jest konieczne, by zaliczyć ćwiczenie danego dnia. Wyjściówki obejmują materiał z ćwiczeń wykonywanych w danym dniu. Śledź uważnie przebieg zajęć i zadawaj pytania, jeśli czegoś nie rozumiesz, aby dobrze napisać taki krótki sprawdzian na koniec zajęć.

Po zakończeniu zajęć laboratoryjnych zazwyczaj będzie od Ciebie wymagane, byś napisał/a raport z wynikami wykonanych eksperymentów. Czasem może być tak, że chociaż eksperyment wykonywałeś/aś w parze, raport musisz napisać sam. Bywa tak, że przyniesienie raportu na temat wyników uzyskanych podczas poprzednich zajęć laboratoryjnych jest wymagane, abyś mógł/mogła wejść na kolejne zajęcia. Musisz o tym pamiętać.

Pamiętaj, że każda pracownia studencka jest inna. Na niektórych przez cały semestr obecni są ci sami prowadzący. Na innych każde zadanie wykonywane jest pod opieką innej osoby. Również miejsce odbywania ćwiczeń może się zmieniać – nie zawsze odbywają się w tej samej sali laboratoryjnej.

Część pracowni może odbywać się w tzw. mieszanym trybie czyli e-nauczanie połączone z zajęciami w laboratorium. Materiały dostępne mogą być na platformie uniwersyteckiej COME lub na wskazanych stronach w Internecie. Wejściówki mogą być zaliczane on-line, wykonanie ćwiczenia w sali a oddanie raportu z wykonanego ćwiczenia może wiązać się z przesłaniem go na wspomnianą platformę lub bezpośrednio do prowadzącego. Początkowo wygląda to na bardzo skomplikowane, ale nie obawiaj się, o szczegółach dowiesz się od kierownika danej pracowni. Pamiętaj, że zawsze możesz upewnić się, czy dobrze rozumiesz schemat tej pracy.

Co to dla mnie znaczy?

Zajęcia laboratoryjne bywają nieprzewidywalne – dużo bardziej niż ćwiczenia czy seminaria. Przy wykonywaniu eksperymentów bardzo ważne jest, by ściśle trzymać się zarówno zasad bezpieczeństwa, jak i poleceń prowadzącego. 

Sprzęt ochronny może wydawać Ci się niewygodny. Nie tylko Ty masz takie odczucia! Większość studentów przyzwyczaja się jednak do takiej konieczności. Pamiętaj, że zakładasz sprzęt dla własnego bezpieczeństwa, a to ono jest najważniejsze.

Zajęcia laboratoryjne wymagają często współpracy z innymi studentami. Ma to swoje zalety – możesz wymieniać się pomysłami z osobą, z którą pracujesz w parze/w grupie i poprosić tę osobę o pomoc czy konsultację, gdy nie jesteś czegoś pewien/pewna. Może być to także wyzwaniem – praca w grupie wymaga ścisłych konsultacji, adekwatnego podziału obowiązków, umiejętności dzielenia się i kooperacji. Ważne jest także, by dobrze rozplanować czas na wykonywanie eksperymentów, tak aby zdążyć ze wszystkim w wyznaczonych godzinach zajęć.

Zajęcia laboratoryjne mogą być fascynujące. Dzięki nim zapoznasz się z tematami poruszanymi na wykładach od zupełnie innej strony, a także rozwiniesz umiejętności, które przydadzą Ci się na uniwersytecie oraz w pracy zawodowej. Nauczysz się także współpracy i planowania czasu.

Praktyczne wskazówki

• Upewnij się, w której grupie laboratoryjnej jesteś.
• Upewnij się, że wiesz, gdzie odbywają się zajęcia. Niektóre laboratoria umiejscowione są w innych budynkach niż główny budynek Twojego wydziału!
• Pamiętaj, że sale ćwiczeniowe mogą się zmieniać.
• Sprawdź swój plan zajęć, by wiedzieć, gdzie i kiedy są Twoje zajęcia laboratoryjne (zajęcia mogą odbywać się np. raz na tydzień lub raz na dwa tygodnie; przez część semestru, cały semestr lub cały rok).
• Przed zajęciami laboratoryjnymi powtórz materiał ze skryptu do laboratorium, wykładów i ćwiczeń, tak aby być gotowym na ewentualną wejściówkę.
• Upewnij się przed wyjściem z domu na zajęcia laboratoryjne, że masz przy sobie raport z wynikami z poprzednich zajęć – jeśli jest wymagany.
• Upewnij się przed wyjściem z domu na zajęcia laboratoryjne, że masz przy sobie niezbędny sprzęt ochronny (np. fartuch, okulary ochronne, rękawiczki) – jeśli jest wymagany.
• Tuż przed zajęciami przypomnij sobie treść regulaminu laboratorium i stosuj się do niego.
• Wykonuj polecenia prowadzącego. Słuchaj pomysłów innych studentów. Współpracuj z osobą z Twojej pary/swoją grupą, aby wykonać zadanie. 
• Informuj prowadzącego, kiedy poczujesz się gorzej podczas zajęć.
• W razie potrzeby – niezwłocznie proś o pomoc.
• Część zajęć laboratoryjnych wymaga zaliczenia tzw. wejściówek w trybie zdalnym, na platformie COME lub on-line. Upewnij się, że wiesz jaki jest adres spotkania i kiedy się ono odbywa. Upewnij się też, czy wiesz, gdzie należy przesłać raport.

Pytania do przemyślenia

Czy wiem, jakie eksperymenty będziemy wykonywać na danych zajęciach?

Jaki temat z wykładu lub skryptu do laboratorium powinienem/powinnam powtórzyć, by przygotować się do eksperymentów w laboratorium?

Czy wiem, gdzie, kiedy i w którym budynku odbywają się zajęcia w laboratorium?

Czy wiem, kto jeszcze jest w mojej grupie laboratoryjnej, na wypadek gdybym potrzebował/a dodatkowych informacji przed zajęciami?

Czy prowadzący zajęcia wie, że jestem w spektrum autyzmu?

O autorze

Artykuł napisała: mgr Iwona Nowakowska, Biuro ds. Osób Niepełnosprawnych Uniwersytetu Warszawskiego

Konsultacje merytoryczne: dr hab. Maciej Chotkowski, Wydział Chemii UW, dr Marcin Chrzanowski, Wydział Biologii UW

Jak oceniasz ten artykuł?

Podziel się swoją opinią i pomóż nam udoskonalić ten poradnik.

Wypełnij krótką ankietę, klikając w ten link.